basın özetleri 18.07.25

FİLELEFTEROS:

Filelefteros’un Kıbrıs sorunuyla ilgili manşeti:

Adım adım, ağır ilerleyiş: Süreç canlı kaldı – Eylül ve Ekim’de yeni görüşmeler

Altında, New York’taki gayri resmî Kıbrıs zirvesinde, Eylül ve Ekim aylarında iki yeni toplantı üzerinde anlaşmaya varıldı. BM Genel Sekreteri ile Yunanistan ve Birleşik Krallık temsilcileri, çözüm temelinin değişmeyeceğini net şekilde ifade ettiler: çözüm, iki toplumlu, iki bölgeli federasyon temelinde olmalı.

BM Genel Sekreteri António Guterres, süreci “güven inşa eden adım adım bir yaklaşım” olarak tanımladı. Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ise, Türk tarafında gerekli siyasi irade olsaydı, çok daha iyi sonuçlar elde edilebileceğini söyledi.

Harita Masada, Tatar Gergin: New York’ta Barikat Savaşı

BM Genel Sekreteri New York’taki gayri resmî Kıbrıs zirvesine hazırlıklı geldi. Görüşmeye bir harita ile katılarak Athienou-Piroi bölgesinde yeni bir geçiş noktası önerdi. Bu güzergâh, altı kilometresi Kıbrıs Türk tarafının kontrolündeki bölgede, altı kilometresi ise BM kontrolündeki ara bölgede olacak şekilde planlandı.

Kıbrıs Türk Toplumu Lideri Ersin Tatar ise anlaşmayı engellemek adına, Eğlence’den Yeri’ye uzanan, bir kısmı Kıbrıs Türk tarafından geçen alternatif bir yol önerdi. Ancak bu öneri hem hazırlıksızdı hem de Kıbrıs Rum tarafının Athienou-Eğlence geçidine önem verdiğini noktaları göz ardı ediyordu.

Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, BM önerisine olumlu yaklaşırken, Kıbrıs Türk tarafının istediği Mia Milia geçidiyle birlikte Kokkina geçidinin de açılmasını talep etti. Kokkina geçidi, Dillirga bölgesi halkına kolaylık sağlayacak ve Baf yolunu iki saat kısaltacaktı.

Tatar, her zamanki gibi askeri bölge gerekçesiyle karşı çıktı. Hristodulidis, Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın müdahalesini istedi. Fidan, harita üzerinden bilgi aldıktan sonra hem askeri hem de siyasi gerekçelerle geçitlere karşı çıkıldığını belirtti ve Tatar’a destek verdi. Hristodulidis'in bu davranışı Tatar’ı rahatsız etti; “Arkadaşım Nikos zeki biri, oyunlar oynuyor” dedi.

Ledra Caddesi’ndeki yeni geçit tartışması da masaya geldi. Tatar, yüksek maliyet gerekçesini öne sürdü ve Kıbrıs Türk tarafının “Lefkoşa belediye başkanına” Hristodulidis’e önceden bu konuda evet dediği için tepki gösterdi. Hristodulidis ise maliyetin AB fonlarından karşılanacağını açıkladı.

Görüşmeler Kıbrıs’ta sürecek. Geçiş noktaları konusundaki detaylar, iki toplumun müzakerecileri ve BM temsilcisi María Ángela Holguín eşliğinde Kıbrıs'ta değerlendirilecek. Bu arada BM temsilcisi Colin Stewart 9 Ağustos’ta emekli oluyor.

*

HARAVGİ:

New York’ta bir küçük adım daha – Görüşmeler hâlâ başlamadı

Güven artırıcı önlemlerle, işgal altındaki bölgelerdeki cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra, müzakereler için umut canlı tutuluyor

BM Genel Sekreteri’nin Eylül’de BM Genel Kurulu çerçevesinde iki liderle yeni toplantısı olacak

2025’te yeni genişletilmiş toplantı

António Guterres: Farklı yaklaşımların olduğu karmaşık bir süreç ve biz adım adım devam ediyoruz”

6 güven artırıcı önlemden 4’ünde ilerleme ve geçiş noktalarının belirlenmesi konularında anlaşmaya yaklaşıldığı tespiti yapıldı

Haberde özetle şöyle yazıyor:

New York’ta düzenlenen ikinci gayri resmî çok taraflı Kıbrıs konferansı, müzakereler resmen başlamadan tamamlandı. Ancak sürecin canlı tutulduğu ve sınırlı ilerleme kaydedildiği belirtildi. BM Genel Sekreteri António Guterres ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, siyasi iradenin önemine dikkat çekti.

Eylül ayında BM Genel Kurulu çerçevesinde üçlü görüşme planlanıyor. 2025’te, işgal altındaki bölgelerdeki seçimlerin ardından daha geniş bir toplantı öngörülüyor. Guterres süreci “karmaşık ama adım adım ilerleyen” olarak tanımladı.

Mart ayında önerilen altı güven artırıcı önlemden dördü uygulanmaya başladı. Geçiş noktalarının açılması ve elektrik bağlantısı gibi iki başlıkta ise müzakereler sürüyor. Ortak anlayış sağlanmasına rağmen henüz uygulama yok.

Mia Milia ve Lurucina geçitlerinin açılması kabul edildi. Athienou–Eğlence geçidi konusunda sınırlı ilerleme sağlandı; nihai karar çıkmadı. Kokkina geçidi ve benzeri geçişler için Türk ordusunun onayı gerektiği yönündeki tutum devam ediyor.

Hristodulidis, ilerlemeyi anlamlı bulmakla birlikte, daha güçlü siyasi irade gerektiğini söyledi. Ayrıca sivil toplumun ve kültürel iş birliğinin önemine değindi. Müzakerelerin hedefi, iki bölgeli iki toplumlu federasyon temelinde Kıbrıs’ın yeniden birleşmesi olarak yinelendi.

Haravgi gazetesinin konuyla ilgili diğer iç haber başlıkları:

New York’a her iki taraf zıt tutumlar ve hedeflerle geldi – Hristodulidis 2017’den başlamak istedi, Tatar iki devlet dedi

Gayri resmî zirve öncesinde Hristodulidis – Fidan baş başa görüştü – Gündemde Kıbrıs meselesi, AB-Türkiye ilişkileri ve 2026 Kıbrıs AB Dönem Başkanlığı vardı

AB: Kıbrıs sorununda daha aktif rol almaya hazır –Avrupa Konseyi Başkanı António Costa ve Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen gibi Avrupa Birliği’nin üst düzey temsilcileri, Kıbrıs sorununun çözümüne siyasi destek mesajı göndererek New York’taki gayri resmî zirvenin diplomatik önemini artırdılar

*

ALİTHİA:

Alithia gazetesi, söz konusu zirveye oldukça eleştirel ve sorgulayıcı bir perspektifle yaklaşıyor. Haberde, özellikle Kıbrıs Cumhuriyeti Hükümetinin, Hakan Fidan’ın Türkiye ve Kıbrıs Türk tarafının “iki devletli çözüm” söylemini yeniden öne çıkarmasına rağmen Hristodulidis–Fidan görüşmesinde, kararlı ve güçlü bir tepki göstermediğini öne çıkarıyor.

Görüşme "başarı" gibi sunulsa da, içerik açısından somut bir kazanım veya diplomatik duruş ortaya konmamıştır, mesajını veriyor.

İşte haber Alithia’nın ön sayfasında şöyle yer alıyor:

Tatar kızdı – Ciddi bir yaklaşım sergilemeleri gerekirken Kıbrıslı Türk liderin rahatsız olduğuna dair söylemler sızdırıyorlardı - Hükümetin özü göz ardı eden hazin geri adımı

Başlığı altında şöyle yazıyor:

Hristodulidis–Fidan görüşmesi, ne saati ne de içeriği hakkında resmî açıklama yapılmadan bir başarı olarak sunuldu. Ancak Fidan, kamuoyuna açık şekilde iki devletli çözüm anlatısını yeniden gündeme getirerek, bunu adada istikrar için gerçekçi ve “kazan-kazan” bir çözüm olarak tanımladı.

Cumhurbaşkanlığı ise, Kıbrıs Cumhuriyeti’nin resmi tezlerini öne çıkarmak yerine, katılımcıların niyetlerine dair iletişim odaklı sızıntılara yatırım yaptı. Bu durum, siyasi iddia eksikliğiyle birlikte, Kıbrıs sorunundaki çerçevenin daha da aşınmasına yol açıyor ve Lefkoşa’yı çözüm sürecinin bozulmasını pasif biçimde izleyen konumuna itiyor.

*

POLİTİS gazetesinin ana haberi

Sürece yeni oksijen ama durgunluk devam ediyor – New York’taki beşli zirve yine somut bir sonuç üretmeden sona erdi – Sadece iki yeni randevu kararlaştırıldı

Cenevre'de olduğu gibi New York’ta yapılan beşli toplantı da, mevcut duruma dair somut bir ilerleme ya da anlamlı bir değişiklik getiremedi. Belki de tek olumlu nokta, sürecin hâlâ canlı tutulması ve Eylül ayında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu marjında üçlü bir görüşmenin yapılmasının, ayrıca Ekim ayındaki Kıbrıs Türk Toplumunda yapılacak seçimlerin ardından yeni bir beşli toplantının gerçekleştirilmesinin kararlaştırılması oldu. Ancak bu ikinci toplantı için kesin bir tarih belirlenmedi.

Geçiş noktaları konusundaysa hiçbir ilerleme kaydedilmedi. Cumhurbaşkanı, Mia Milia ve Lurucina geçiş noktalarının açılması teklifine onay verdiklerini açıkladı. Ancak Türk tarafı, Athienu ve Kokkina geçiş noktalarıyla ilgili taleplere, Türk ordusuyla yapılacak istişareleri gerekçe göstererek şu anda yanıt veremeyeceğini bildirdi.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, görüşmelerden genel olarak memnun olduğunu, ancak daha fazlasının olmasını arzu ettiğini ifade etti. Kıbrıslı Rumların da Kıbrıslı Türklerin de güvenliği ve refahı için sürece bağlılığını yineledi. Guterres’in kişisel temsilcisi María Ángela Holguín, geçiş noktaları ve bazı diğer fikirler üzerinde çalışmaya devam edecek.