basın özetleri 17.07.25

HARAVGİ

Kıbrıs sorununda sürecin canlı tutulması için New York’ta girişim – Kritik akşam yemeği öncesi perde arkası temaslar

Kıbrıs sorununda anlamlı bir ilerleme beklentilerinin oldukça düşük olduğu bir ortamda, Avrupa’nın yokluğunda, New York’ta gayriresmî beşli konferans dün akşam başladı. Amaç, çözüm sürecinin tamamen çökmesini engelleyerek diplomatik hareketliliği sürdürmek.

BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, dün akşam New York saatiyle 19.00’da, Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis ve Kıbrıs Türk lideri Ersin Tatar’a bir akşam yemeği verdi.

Guterres’in başkanlık ettiği toplantıya; Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, Kıbrıs Türk lideri Ersin Tatar, Türkiye ve Yunanistan’ın Dışişleri Bakanları ve Birleşik Krallık’ın Avrupa’dan sorumlu bakan yardımcısı katıldı.

Bugün Perşembe, BM Genel Sekreteri / Hristodulidis ve Tatar ile ayrı ayrı görüşmeler yaparak tarafların niyetlerini yoklayacak. Bu temasların ardından akşam saatlerinde kritik çalışma yemeği ve sürecin geleceğine dair nihai genel görüşme gerçekleştirilecek.

Hristodulidis’in BM Genel Sekreteri ile ikili görüşmesi, New York saatiyle sabah 10:25'te planlandı. Gayri resmî toplantının genel oturumu saat 11:30'da, ardından ise saat 13:30'da her iki taraftan ikişer temsilcinin katılımıyla çalışma yemeği yapılacak. Yemeğin ardından son genel değerlendirme oturumu yapılacak ve 16:45’te tamamlanması bekleniyor.

Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, toplantı öncesinde yaptığı açıklamada, "AB-Türkiye ilişkilerinin olumlu yönde ilerlemesi, Kıbrıs sorununda ilerleme ile doğrudan bağlantılıdır" dedi. Avrupa Birliği'nin bu mesajı Ankara’ya net şekilde ilettiğini vurguladı.

Hristodulidis, Yunanistan’ın Naftemporiki gazetesine verdiği röportajda, son dönemde Türkiye’nin AB ile ilişkileri geliştirme yönünde artan bir ilgi gösterdiğini gözlemlediklerini belirtti ve AB'nin bu süreci Kıbrıs sorunundaki gelişmelere bağladığını yeniden ifade etti.

Ayrıca, uluslararası aktörlerin sürece yeniden dâhil olmasının, ön planda ve perde arkasında yürütülen yoğun diplomatik çabalar ve Kıbrıs Rum tarafının samimi siyasi iradesine duyulan güven sayesinde mümkün olduğunu vurguladı.

Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, New York’a Ulusal Konsey üyeleri olmadan gitti. Kendisine Başsavcı Yorgos Savvidis, Dışişleri Bakanı Konstandinos Kombos, Hükümet Sözcüsü, Avrupa İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı Marilena Rauna, Kıbrıs Rum tarafının müzakerecisi Menelaos Menelau ve diğer bazı yetkililer eşlik ediyor.

*

POLİTİS:

Politis gazetesinin ana haberi, görevden alınan Doria Varoşotu isimli yargıcın geri dönüş mücadelesiyle ilgili gelişmeleri ele alıyor.

Doria'dan Geri Dönüş İçin Hukuki Mücadele – Hizmet Sonlandırması Kararının Geçici Durdurulması İçin Kararname Talebi ve Nihai İptali İçin İtiraz

Yüksek Anayasa Mahkemesi önünde açılan iki ayrı dava ile yargıç Doria Varoşotu, görevine geri dönmeyi ve Yüksek Yargı Kurulu'nun kendisinin yargı görevinden alınması yönündeki kararının iptalini hedefliyor.

Doria Varoşotu’nun avukatı Ahileas Dimitriadis, kararın açık bir yasa ihlali olduğunu öne sürerek, Anayasa Mahkemesi tarafından itiraz hakkında karar verilinceye kadar Yüksek Yargı Kurulu’nun kararının askıya alınması için geçici bir kararname çıkarılmasını talep etti.

Tarafların sunduğu argümanlar, büyük bir hukuki mücadelenin habercisi. Yüksek Yargı Kurulu’nun kararına karşı itiraz, önümüzdeki Pazartesi yani 21 Temmuz’a kadar kayda geçirilecek. Sözlü sunumlar ise 23 Temmuz’da yapılacak.

ALİTHİA:

Alithia gazetesinin ana haberi Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararı sonrası, cinsel saldırı davasında adalet arayan bir kadının sürecinde gelişen olaylarla ilgili.

NT Henüz Onay Vermedi – Daha Fazla Araştırma ve Davanın Yeniden Sunulmasına İlişkin Gelişmeler

Başsavcı Yardımcısı Savas Angelidis, davadan tamamen çekilerek şikâyetçinin talebini yerine getirdi. Ancak, şikâyetçi henüz davanın yeniden sunulması olan bu yeni gelişmeye onay verip vermeyeceğini bildirmedi.

28 yaşındaki şikâyetçinin avukatı dün Alithia gazetesine yaptığı açıklamada, NT ile bu yeni gelişmeyi görüşeceklerini ve hukuk dairesiyle görüştükten sonra yeniden başvuracaklarını belirtti.

Şikâyetçi kadın, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin, tecavüz şikâyetinin yanlış biçimde ele alındığı gerekçesiyle Kıbrıs Cumhuriyeti'ni mahkûm etmesinin ardından, Savas Angelidis’in istifasını talep etmişti.

*

FİLELEFTEROS:

Filelefteros’un ana haberi Kıbrıs ile Yunanistan arasındaki enerji iş birliğini tehdit eden yeni krizi ele alıyor.

Yunanistan’ın ulusal elektrik iletim sisteminden sorumlu kamu şirketi ADMİE Kabloyu Söküyor – Çalıştırılmadan Önce Tüm Bedelin Ödenmesini İstiyor – Kıbrıs-Yunanistan Anlaşmasını Tehlikeye Atıyor

20 Eylül 2024’te Kıbrıs ve Yunanistan hükümetleri, aralarındaki krize son veren bir mutabakat zaptı imzalamıştı. Bu kriz, Yunanistan’ın enerji iletim operatörü ADMİE’nin, elektrik bağlantısı çalışmaya başlamadan önce ödemenin tamamını alma ısrarından kaynaklanmıştı.

Ancak aradan bir yıl bile geçmeden, ADMİE bu anlaşmayı bozmaya hazırlanıyor. Kamuoyuna yalnızca 2025 yılı için 25 milyon euro talep ettiği izlenimini verse de, aslında inşaat ilerledikçe yüz milyonlarca euroyu geri almak istiyor.

Kablo Norveç’te inşa edilmeye devam edecek, fakat Türkiye’nin tutumu nedeniyle döşenmesi gerçekleşemeyecek.

Kıbrıs hükümeti de, enerji düzenleme kurumu RAEK de, ADMIE’nin taleplerini karşılamaya niyetli değil.

Özetle, ADMİE, geçtiğimiz yaz dile getirdiği talepleri yeniden masaya getiriyor. Bu talepler, iki hükümet arasındaki ilişkileri bozma tehdidi yaratmış, ancak Eylül ayında imzalanan Mutabakat Zaptı’na varılmasını sağlayan üst düzey yoğun temaslarla kriz önlenmişti.

ADMİE’nin 2024 Mutabakat Zaptı’ndan geri adım atması, üstelik bu bağlantı projesinin Türkiye'nin tutumu nedeniyle fiilen durmuş olduğu bir dönemde gerçekleşiyor. Buna rağmen, durum hakkında ne Avrupa Komisyonu ne de esas olarak kabloyu inşa etmeye devam eden Nexans şirketi resmi olarak bilgilendirildi — sanki hiçbir şey olmamış gibi üretim devam ediyor.

Eğer ADMIE, Ağustos ayında ödeme yapılmazsa projeyi durduracağı yönünde sürekli yinelediği tehditlerini hayata geçirirse -üstelik yalnızca 2025 için istenen “25 milyon euroya kadar değil, bugünkü ödeme talep etme şekliyle-, o zaman RAEK’in veya Kıbrıs hükümetinin hangi düzenleyici kararı ya da Mutabakat Zaptı maddesini ihlal ettiğini mahkemede kanıtlamak için ciddi çaba sarf etmesi gerekecek.