basın özetleri 05.06.25

Filelefteros gazetesinin ana haberi, Kıbrıs'ta 2025 yazında artan elektrik talebine karşı yaşanabilecek enerji krizi riskine odaklanıyor. Doğal gaz altyapısındaki gecikmeler nedeniyle yetkililer, özel jeneratörleri yedek kaynak olarak devreye sokmak için acil önlemler alıyor.

“Şimdi yedek elektrik için koşturuyorlar – Yazın kritik 40 megavatı için son anda alarm – elektrik kesintilerini önlemek için özel jeneratörler kullanılacak - AİK (Kıbrıs Elektrik Kurumu) işletmelerin jeneratörlerini kayda geçirdi” başlıklı habere göre;

2023 ve 2024 yıllarında enerji sektörü teknokratları, 2025 yazında ve daha da kötüsü 2026'da, özellikle doğal gazın ithalat sürecinin tamamlanmaması durumunda, elektrik talebinin karşılanamaması riskinin gözle görülür hale geldiği konusunda uyarılarda bulunmuşlardı. Geçen yıl durumu ancak kıl payı atlatabildik. Bu yaz ise işler daha kötü görünüyor ve yetkililer nihayet alarm ilan etti.

Kıbrıs Enerji Düzenleme Kurumu RAEK, AİK'e çağrıda bulunarak ekiplerini sahaya çıkarmasını ve acil durumlarda şebekeye entegre edilebilecek özel jeneratörleri kayda almasını istedi. Yapılan çalışmalarda toplamda 40 megavatın üzerinde kapasiteye sahip onlarca jeneratör tespit edildi.

Yetkililer, yaz aylarında ilk 40 derecelik sıcaklıkların kapıda olmasıyla birlikte, bu çok değerli "soğuk yedeklerin" şebeke operatörünün emrine sunulması için peşpeşe toplantılar yapıyor.

*

Politis gazetesinin ana haberi Avrupa Komisyonu’nun Kıbrıs’a yönelik kamu harcamaları konusunda yaptığı uyarıyı ele alıyor. Kıbrıs’ın belirlenen sınırları aşarak bütçe disiplininden sapması eleştirilirken, aynı zamanda ülkenin makroekonomik dengesizlik izleme sürecinden çıkarıldığı ve ekonomik kırılganlıklarının azaldığı belirtiliyor.

Haber “Brüksel'den kamu harcamalarımız için sert uyarı – Avrupa Komisyonu aşım tespit etti – Uyum çağrısı yapıldı” başlıkları altında veriliyor ve şöyle yazıyor:

Kıbrıs, kamu harcamalarındaki artış konusunda taahhütlerine uymuyor. Avrupa Komisyonu, 2025 yılında net kamu harcamalarının %6'lık tavan sınırına karşılık %7,3 oranında artacağını öngörüyor. Bu aşımın başlıca nedeni, kamu çalışanlarının maaşlarında kaydedilen güçlü artışlar olarak gösteriliyor.

Mutlak rakamlarla ifade edildiğinde, bu aşım yaklaşık 170 milyon euroya denk geliyor (Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla'nın %0,50’sini oluşturuyor). Bu miktar, 2028’e kadar olan dönemdeki harcama artışlarında dikkate alınmak zorunda olacak; yani yıllık ortalama harcama artış oranının %4,9 olarak kalabilmesi için bu meblağın gelecekteki artışlardan düşülmesi gerekecek.

Öte yandan, Avrupa Komisyonu Kıbrıs’a yönelik "makroekonomik dengesizlik izleme sürecini" sonlandırdı. Kıbrıs artık “dengesizlik göstermeyen ülke” olarak yeniden sınıflandırılıyor. Bunun nedeni, özellikle dış borç ve özel sektör borcuyla ilgili kırılganlıkların azalması olarak belirtiliyor.

*

Alithia gazetesi de Politis ile aynı ana haberi paylaşmış.

“Kamu harcamaları ekonomiyi tehdit ediyor – IMF’in ardından şimdi de Avrupa Komisyonu’ndan Kıbrıs için uyarı” başlıkları altındaki habere göre;

Avrupa Komisyonu, Kıbrıs’ın hükümet harcamaları nedeniyle ekonomik hedeflerden sapma riski taşıdığını belirtiyor. Kıbrıs, diğer dört ülkeyle birlikte, ekonomik önceliklerden kabul edilebilir sınırda uzaklaşma riski taşıyan ülkeler arasında yer alıyor.

Avrupa Birliği, üye ülkelere "Rekabetçilik Pusulası" planı çerçevesinde, dayanıklılıklarını artırmak amacıyla, ülkeye özel, önerilerde bulunuyor.

Öte yandan, kısa süre önce IMF de, kamu sektöründeki maaş artışları nedeniyle Kıbrıs ekonomisinde aşırı ısınma belirtileri tespit ettiğini açıklamıştı.

*

Ve son olarak da Haravgi gazetesinin ana haberi:

Haravgi gazetesinde Avrupa Komisyonunun, Kıbrıs’a yönelik yeni tavsiyelerinde sadece ekonomik göstergelere değil, sosyal politikalara da net bir yön çizdiği öne çıkartılmış. Komisyonun, Kıbrıs'ın kırılgan gruplara yönelik desteğini artırması, sosyal devlet mekanizmalarını güçlendirmesi ve uzun vadeli insan sermayesi yatırımlarını önceliklendirmesi gerektiğini vurguluyor.

Başlıklar “AB’den Kıbrıs’a siyasi yön değişikliği ve kırılgan gruplara destek çağrısı – Komisyon’dan dört başlıkta önlem alınması için tavsiyeler” şeklinde.

Ön sayfada öne çıkan noktalar şöyle:

Avrupa Komisyonu, Kıbrıs’tan sosyal politikalarında değişiklik yaparak kırılgan gruplara daha fazla destek vermesini istiyor. Özellikle şu dört alanda önlem alınması talep ediliyor:

Uygun fiyatlı konut sağlanması,

Yaşlılar ve engelli bireyler için bakım hizmetlerinin geliştirilmesi,

Enerji yoksulluğunun azaltılması,

Eğitim ve mesleki eğitimde yapısal zayıflıkların giderilmesi ve yaşam boyu öğrenmeye yatırım yapılması.

Kıbrıs’ın makroekonomik dengesizlik göstermediği belirtilse de, harcamalarda önerilen rotadan sapma riski taşıdığına dikkat çekiliyor.

*

Kıbrıs Rum gazetelerinde bugün yer alan diğer haberlerden seçmeler:

“Elektrik faturalarına yeni zamlar yolda”

Önümüzdeki günlerde Kıbrıs Elektrik Kurumu ΑİΚ, Elektrik Düzenleme Kurumu RΑΕΚ’e elektrik fiyatlarında %3’lük artış talebi sunacak. Kurum içinde %7,5’lik bir artış da gündeme geldi ancak şimdilik daha düşük oranda bir talebe karar verildi.

Kıbrıs, elektrik fiyatlarında Avrupa ortalamasının %9,1 üzerinde seyrediyor. Buna ek olarak, önümüzdeki dönemde çevreye yönelik "yeşil vergiler" de faturalara yansıtılacak.

*

“AKEL'den Filistin halkına dayanışma için Paris ziyareti"

AKEL milletvekili ve Merkez Komite üyesi Marina Nikolau, Filistin halkıyla dayanışma amacıyla Paris’te düzenlenen önemli bir uluslararası toplantıya katıldı. Toplantının başlığı: “Filistin Devleti’nin Uluslararası Tanınması ve Filistin Halkının Kendi Kaderini Tayin Etme Hakkının Kullanılması”.

Bu buluşma, ateşkesin derhal sağlanması, BM kararlarının, Uluslararası Adalet Divanı ve Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin kararlarının uygulanması yönünde güçlü bir çağrı niteliği taşıyordu. Aynı zamanda, İsrail işgalinin derhal sona erdirilmesi ve Filistinli mültecilerin geri dönüş hakkının savunulması da toplantının temel talepleri arasında yer alıyordu.

AKEL milletvekili Marina Nikolau, Paris’teki konuşmasında “Kıbrıs halkının, Filistinlilerin mücadelesiyle derin tarihsel ve duygusal bağına” vurgu yaparak, İsrail’in işgalini “modern tarihin en uzun süren adaletsizliği” olarak nitelendirdi. Filistin’in 1967 sınırları temelinde tanınmasını ve mültecilerin dönüş hakkını savunarak, AB’nin ve Batılı ülkelerin İsrail’e karşı etkili yaptırımlar uygulamamasını da sert şekilde eleştirdi. Nikolau, AKEL’in tarafsız kalmayacağını vurgulayarak, “Gelecekte utanmamak için bugün konuşuyor ve harekete geçiyoruz” dedi.

*

Alithia gazetesinden ön sayfasından iki haber:

“Cumhurbaşkanlığı destekli medya ve troller Anita'yı hedef aldı – Sayıştay raporunun ardından Cumhurbaşkanı “insan avı”na yanıt verdi”

Bazı medya organları ve sosyal medya trolleri, Sayıştay raporundan seçici bulguları öne çıkararak, raporu Anita Dimitriu’ya karşı kişisel saldırıya dönüştürdü. Anita Dimitriu ise Sayıştay’ın denetim yetkisini tanıdığını belirterek, tüm sorulara açıklıkla yanıt verdi ve “kaçamaklar olmadan tam şeffaflık” çağrısında bulundu.

*

“Başpiskopos Yeoryios: Kilise içinde ortaya çıkan bir sapkınlık vardı ve neyse ki ifşa oldu”

Son gelişmeler ve bazı din adamlarının kilise hiyerarşisinden koparak kendi yollarını seçmesiyle ilgili olarak konuşan Başpiskopos Yeoryios, kilise içinde bir "sapkınlığın" mevcut olduğunu ve bu durumun neyse ki gün yüzüne çıktığını ifade etti.

Βaf Metropolitliği tahtından Tihikos’un düşürülmesi yönünde Kutsal Sinod’un aldığı kararın ardından gelen tepkilere de değinen Yeoryios, bu tepkilerin komşu metropolitliklerden geldiğini ve başka amaçlara hizmet ettiğini söyledi.

*

Ve son olarak da Filelefteros’tan:

“16 yaşındaki kız çocuğunun yetişkinlerle aynı cezaevine konulması nedeniyle Kıbrıs Cumhuriyeti Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nde yargılanacak”

16 yaşındaki bir kız çocuğunun ailesi, reşit olmayan kızlarının yetişkinlerin bulunduğu cezaevine gönderilmesi nedeniyle Kıbrıs Cumhuriyeti aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne şikayette bulundu. Genç kız, Merkezi Cezaevi’ndeki yetişkin tutuklularla aynı bölümde tutuldu.

*

“Sağlık Hizmetleri Kurumu OKİPİ ve kamu doktorları arasında bir kez daha “teşvik” anlaşmazlığı”

Kamu hastanelerinde çalışan doktorlara maaşlarına ek olarak ödenen “yatay” ve “dikey” mali teşvikler konusunda, Sağlık Hizmetleri Kurumu OKİPİ ile doktor sendikaları bir kez daha karşı karşıya geldi. Taraflar hem ödenen miktarlar hem de ödeme yöntemleri konusunda anlaşmazlık yaşıyor.

*

“Sivil Savunma Teşkilatı’nın adı “Sivil Koruma Genel Müdürlüğü” olarak değiştiriliyor”

Bakanlar Kurulu kararıyla mevcut Sivil Savunma Teşkilatı’nın adı “Sivil Koruma Genel Müdürlüğü” olarak değiştiriliyor. Yeni isimle birlikte teşkilat, daha geniş ve yetkili bir rol üstlenecek.