basın özetleri 02.06.25

Haravgi gazetesi bugünkü ana haberinde, Kıbrıs İstatistik Kurumu’nun yayımladığı 2023 Hanehalkı Bütçeleri Araştırması verilerine dayanarak, gelir eşitsizliğini ve hanelerin ekonomik zorluklarını ortaya koyuyor.

Başlıklar şöyle:

“Orta sınıf batıyor ve toplumsal eşitsizlik her geçen gün derinleşiyor – Toplumsal fay bir ülkenin hayatta kalma ile refah arasında bölünmüş olduğunu gösteriyor – Hanelerin yarısı ihtiyaçlarını karşılamaya yetmeyen gelirlerle yaşıyor, açıklarla ve kesintilerle geçinmeye çalışıyor – İstatistik Kurumu, Kıbrıs’ta artık var olan devasa gelir uçurumunu verilerle gözler önüne serdi”

Habere göre

Araştırmanın en önemli iki bulgusu:

1. Hanelerin neredeyse yarısı – beşinci gelir ondalığına kadar olanlar – geçimlerini sağlamak için gereken ihtiyaçlardan daha düşük gelire sahip olup, bu açık büyük olasılıkla ya sosyal yardımlarla, ya geçmişten kalan birikimlerin kullanımıyla, ya borçlanmayla ya da en temel yaşam ihtiyaçlarından bile ciddi kesintilerle karşılanıyor. Bu durum, Kıbrıs’ın neden Avrupa’daki en yüksek enerji yoksulluğu oranlarından birine sahip olduğunu ise büyük ölçüde açıklıyor.
2. Düşük ve orta gelir gruplarında barınma ve beslenme gibi iki temel ihtiyacın karşılanma maliyeti çok daha ağır. Yani, küçük bir evin çatısı ve sofradaki bir somun ekmek, düşük ve orta gelirli kesimler için; lüks bir villadan ve gurme bir yemekten daha “pahalıya” mal oluyor.

*

Filelefteros gazetesinin ana haberi Kıbrıs’ın 2025 orman yangınları sezonu için yaptığı hazırlıkları, özellikle hava söndürme filosuna eklenen Black Hawk helikopterleriyle güçlendirilmiş yangınla mücadele kapasitesini konu alıyor.

“Kıbrıs, 2025 yangın sezonuna güçlü hazırlıkla giriyor: Baf’a Black Hawk helikopterleri geldi” başlıkları altında verilen habere göre,

Bu yılki yangın sezonu, Kıbrıs’ı şimdiye kadar görülmemiş bir hazırlık seviyesinde buluyor. Hem kara hem hava araçları açısından güçlendirilen yangınla mücadele kapasitesine, rekor düzeyde itfaiye personeli eşlik edecek. Bu kapsamda, geçtiğimiz Cumartesi günü Baf Havalimanı'na iki adet Amerikan yapımı Sikorsky H-60 Black Hawk helikopteri ulaştı.

Bu modern yangın söndürme helikopterleri, 3.600 litrelik harici su tanklarına sahip ve Hover Snorkel sistemi sayesinde küçük su kaynakları ya da havuzlardan bile sadece 60 saniyede su alabiliyor. Ayrıca, 2,5 saate kadar aralıksız uçuş yaparak yüksek hassasiyetle su atımı gerçekleştirebiliyorlar.

*

Politis gazetesinin ana haberi:

Ergenler oyunlara ve kumara hapsolmuş durumda – Kıbrıs’taki ergenlere dair son araştırmanın bulguları tehlike çanlarını çalıyor”

Kıbrıs'ta 15–16 yaş arası ergenler arasında kumar oynama ve elektronik oyun alışkanlıkları endişe verici boyutlara ulaştı. Yakın zamanda yapılan bir Avrupa araştırmasının verileri, sorunun büyüklüğünü gözler önüne serdi.

Ergenlerin 10’da 4’ü (yani %40’ı) kumar oynarken, bu gençlerin %8,3’ü bağımlılık belirtileri gösteriyor. Oyunlar ve Bahis Otoritesi’nin icra direktörü Haris Tsangaridis, Politis gazetesine yaptığı açıklamada “Birçoğu ebeveynlerinin bilgisi ve onayıyla bahis oynuyor” dedi.

Çevrim içi oyun bağımlılığı konusunda da Kıbrıs başı çekiyor: Ergenlerin %37’si, cinsiyet farkı olmaksızın, bağımlılık belirtileri gösteriyor. Ayrıca gençlerin %70’i, son 12 ayda en az bir kez elektronik oyun oynadığını bildirdi.

*

Alithia gazetesinin ana haberi, Kıbrıs hükümetinin enerji politikalarında tutarsızlık sergilediğini ve elektrik fiyatlarını düşürmeye yönelik vaatlerde bulunmasına rağmen çelişkili açıklamalar yaptığını konu alıyor:

“Hükümet Ciddiyet Eksikliği Konusunda Rakip Tanımıyor: Enerji politikalarındaki gelgitleri sürüyor”

Enerji alanında Kıbrıs hükümetinin tutarsız uygulamaları ve çelişkili açıklamaları, elektrik piyasasında reform beklentilerini gölgede bırakıyor. 30 Mayıs 2025’te Enerji Bakanı, yakın zamanda uygulanacak yeni modele rağmen elektrik fiyatlarının düşüp düşmeyeceği konusunda şüpheleri olduğunu dile getirdi.

Bu açıklama, hükümetin önceki vaatleriyle çelişiyor. 15 Nisan 2024’te, aynı bakan rekabetçi bir elektrik piyasasının kurulmasının şart olduğunu vurgulamıştı. Ardından, 25 Temmuz 2024’te, "Elektrik maliyetinin düşmesi için yenilenebilir enerji kaynakları ile konvansiyonel üretimin rekabet ortamında entegre edilmesi gerekir" diyerek, rekabetin önemini yeniden öne çıkarmıştı.

9 Temmuz 2024’te ise, “Kıbrıs Elektrik Kurumu (ΑİΚ), rekabet ortamında ayakta kalmak ve fiyatları aşağı çekmek için dönüşmek zorundadır” demişti.

Tüm bu açıklamalar ve tarihsel geriye dönüş, hükümetin enerji stratejisinde istikrar ve netlikten yoksun olduğunu ve halkın beklentilerinin karşılıksız kaldığını gözler önüne seriyor.

*

Kıbrıs Rum gazetelerinin diğer başlıca haberlerinden seçmelerle basın özetlerimiz devam ediyor:

Haravgi gazetesinden:

"Kıbrıs tarımsal olarak yaşlanıyor ve tarımı devam ettirecek ardıl bir nesilden yoksun"

Tarım Bakanlığı'nın, devlet arazilerinin hayvancılık amaçlı kiralanmasında piyasa kirası uygulanmasına yönelik düzenlemeler üzerinde çalıştığı bir dönemde, veriler Kıbrıs’ın tarım sektöründe ciddi yapısal sorunlarla karşı karşıya olduğunu ve eğer hemen ve hedefli önlemler alınmazsa bu sorunların önümüzdeki yıllarda daha da kötüleşebileceğini gösteriyor.

Avrupa Parlamentosu Araştırma Servisi EPRS tarafından hazırlanan bir rapora göre, Kıbrıs, Avrupa Birliği içinde tarımsal nüfusun en hızlı yaşlandığı ülkelerden biri konumunda. Bu durum, tarımsal üretimin ve genel olarak kırsal ekonominin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor.

Raporda özellikle şu ifade yer alıyor: “Kıbrıs, AB ülkeleri arasında %5,1’le 40 yaş altı tarım işletmecisi oranı en düşük ülkelerden biri, buna karşın 65 yaş üzeri işletmeci oranı %33 ile en yüksek olanlardan biri. Bu veri, tarım sektörünün devamlılığı ve modernizasyonu için kuşak yenilenmesinin acil bir ihtiyaç olduğunu ortaya koyuyor.

Yaşlanmanın yanı sıra, rapor gençlerin tarıma girişinde karşılaştığı önemli engelleri de vurguluyor. Özellikle, “sınırlı arazi mevcudiyeti ve sermayeye erişim zorlukları, Akdeniz ülkeleri – ve özellikle Kıbrıs – için genç çiftçiler adına ciddi engeller olmaya devam etmektedir” deniyor.

Ayrıca, tarımsal arazilerin parçalı yapısı, tarımda kuşak değişimi ve genç girişimciliğin desteklenmesine yönelik ulusal stratejilerin eksikliği de sorunu derinleştiriyor. Bu tabloya, tarım sektörünün azalan kârlılığı, altyapı yetersizlikleri, bilgi eksikliği ve modern teknoloji kullanımındaki geri kalmışlık da eklendiğinde, sorun daha da ağırlaşıyor.

*

"Çok Kültürlülük Bir Toplum İçin Avantajdır"

Kültürel çeşitliliğin ve çok kültürlülüğün önemini vurgulamak amacıyla, 24 Mayıs 2025 Cumartesi günü Faneromeni Meydanı’nda renkli ve zengin içerikli bir etkinlik düzenlendi. Etkinlik, Generation for Change Cy ve Visual Voices adlı sivil toplum kuruluşlarının iş birliğiyle gerçekleştirildi.

Etkinlik, sadece birkaç gün önce kutlanan Kültürel Çeşitlilik, Diyalog ve Kalkınma için Dünya Günü vesilesiyle düzenlendi. Bu özel gün, UNESCO tarafından 2001 yılında Taliban’ın Afganistan’daki Bamiyan bölgesinde bulunan Buda heykellerini yok eden terör saldırısına bir yanıt olarak ilan edilmişti.

Etkinlik kapsamında farklı kültürlerden gelen göçmen toplulukları bir araya gelerek müzik, dans, sanat aracılığıyla kendilerini ifade etme fırsatı buldu. Katılımcılar, çeşitliliğin toplumları zenginleştirdiği ve kültürler arası diyaloğun barış içinde bir arada yaşamanın temel taşı olduğu mesajını verdi.

Haravgi gazetesi “Sanat sınır tanımaz. Oysa kültürel mirasıyla gurur duyduğunu söyleyen bir toplumda, göçmen kökenli sanatçılar hâlâ en temel haklar için mücadele ediyor: görünürlük, kabul ve kendilerini ifade etme imkânı. Çokkültürlülük hayırseverlik değil, zenginliktir. Ve bu zenginliğin kabulü, demokrasinin bir göstergesidir”, diye yazıyor.

*

Ve Filelefteros gazetesinden bir haberle basın özetlerimize son vereceğiz.

“Elektrik Kurumundan Vasiliko’da yeni bir deniz suyu arıtma tesisi önerisi”

Kıbrıs Elektrik Kurumu ΑİΚ, Limasol bölgesinin su teminini güçlendirmek ve hava koşulları ile düşük doluluk seviyelerine sahip barajlara olan bağımlılığı azaltmak amacıyla, Vasilikon’daki mevcut deniz suyu arıtma tesisinin kapasitesini önemli ölçüde artırmayı hedefleyen bir öneriyi yetkili makamlara sundu.

AİK’in önerisi, mevcut tesisin yanına günlük 40.000 metreküp kapasiteli yeni bir arıtma ünitesi inşa edilmesini içeriyor. Mevcut tesisin günlük kapasitesi 60.000 metreküp olduğundan, projenin tamamlanmasıyla toplam kapasite günde 100.000 metreküpe ulaşacak.

Bu kapasite artışı, özellikle turizm ve kentsel gelişim nedeniyle artan su ihtiyacına sahip olan Limasol bölgesi başta olmak üzere, Kıbrıs’ın su dengesini güçlendirmeye yönelik çabaların bir parçası olarak değerlendiriliyor.