basın özetleri 07.04.25

Fileleftheros gazetesi ana haberinde:

“Molozlara Pusu – Çevre Dairesi Polis Eşliğinde Yol Denetiminde”

Çevre Dairesi, bugün Kıbrıs genelinde yasadışı atık dökümüne karşı bir kampanya başlatıyor. Bu kapsamda, şantiyeler ve inşaat firmaları hedef alınarak denetimler yapılacak. Hedef, ilgili yasa ve yönetmeliklerin sıkı bir şekilde uygulanması, yeni ihlallerin önlenmesi ve çevre mevzuatına etkili uyumun sağlanması.

Müfettişler, polisle iş birliği içinde otoyollarda atık taşıyan araçları durduracak. Sürücülerin, atıkların varış yeriyle ilgili belge sunmaları gerekecek. Gerekli belgeleri ibraz edemeyenlere, yasadışı atık dökümü gerekçesiyle para cezası uygulanacak.

Şu ana kadar 269 yasadışı çöp döküm alanı temizlendi, ancak halen 500 civarında alanın temizlenmesi bekleniyor, diye yazıyor.

*

Politis gazetesi ana haberini

“AB, Gerekirse, Karşı Önlemlere Hazır –Von der Leyen’den Trump'ın Gümrük Vergilerine Müzakere Mesajı”

Avrupa Birliği, Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen aracılığıyla dün Beyaz Saray’a bir mesaj göndererek, 2 Nisan’da açıklanan gümrük vergilerinin kaldırılması için müzakerelere katılacağını bildirdi. Ancak aynı zamanda AB’nin çıkarlarını savunmaya hazır olduğunu da açıkça ifade etti.

Uzmanların değerlendirmelerine göre, bu gelişmenin Kıbrıs Cumhuriyeti üzerindeki etkileri, AB ortalamasına kıyasla daha hafif olacak. Bunun nedeni ise Kıbrıs’ın ABD’ye yaptığı ihracatın genel olarak düşük bir oranda seyretmesidir, diye yazıyor.

*

Alithia gazetesi ana haberinde “Herkes İçin Ucuz Elektrik Herkes İçin Avantaj Değil – Ev Tipi Güneş Panelleri Kısıldığında Çözüm Var Ama Görmezlikten Geliyorlar”

Habere göre Evlerde kurulu fotovoltaik sistemleri, şebekeye bağlı olmadıkları sürece kendi tüketimleri için kullanıldığında herhangi bir dengesizlik yaratmıyor. Konuyla ilgili konuşan üç uzman, teknik olarak mümkün bir çözüm olduğunu belirtti; modern bir invertör mevcutsa, yaklaşık 150 euro’luk bir mekanizma ile bu durum ayarlanabiliyor.

Ancak, Kıbrıs Elektrik Kurumu AİK tarafından kurulan akıllı sayaçlar, sadece güneş paneli üretiminin şebekeye verilmesini sıfırlama olanağı sunmuyor.

Enerji Bakanlığı, AİK ve Elektrik Sistem Operatörü, bu kesintileri merkezi enerji depolama sistemlerinin kademeli kurulumu ile çözmeyi hedefliyor. Öte yandan, bazı milletvekillerinden dahi yükselen eleştiriler, bazı kesimlerin fosil yakıtları, bunlara uygulanan vergileri ve emisyon gelirlerini korumak istediği yönünde.

*

Ve Haravgi gazetesinin ana haberi de AB İstatistik Dairesinin AB üye ülkelerinde Sosyal Devlet konusunu ele alan raporu…

“Kıbrıs’ta Sosyal Devlet Ciddi Eksiklikler Gösteriyor – Sosyal Refah Endeksi AB Ortalamasının Altında” başlığıyla veriliyor. Altında öne çıkan noktalar şöyle:

Avrupa Birliği’nin 27 üye ülkesi arasında, engelli bireylere destek konusunda Kıbrıs son sırada yer alıyor.

Avrupa ortalamasına ulaşmak için, sosyal harcamaların yılda 1,2 milyar euro artırılması gerekiyor.

Ülke sosyal devlet alanında genel olarak, AB ortalamasının en az %20 altında bir performans sergiliyor.

Habere daha ayrıntılı bakalım:

Avrupa İstatistik Kurumu’nun raporuna göre, Kıbrıs’ta sosyal refah endeksi Avrupa ortalamasına kıyasla %20 daha düşük. Engelli bireylerin desteklenmesi gibi bazı alanlarda ise durum çok daha kötü; bu alanda ülke AB’nin en gerisinde.

Bu farkın kapanabilmesi için sosyal harcamaların yıllık 1,2 milyar euro artırılması gerekiyor. İlginç olan nokta ise; yüksek bütçe fazlalarına rağmen sosyal devlet göstergelerinin bu kadar düşük seviyede kalması.

2023 Verileri baz alınarak elde edilen sonuçlara göre, Kıbrıs’ta Sosyal Harcamalar AB Ortalamasının Çok Altında, Engellilere, Yaşlılara ve İşsizlere Destekse Sınırlı.

Rapor Kıbrıs’ta hükümetin sosyal refah harcamalarının yıllık toplamda 4,74 milyar euro olduğunu ortaya koyuyor. Bu miktar, Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla’nın %15,1’ine denk geliyor. Oysa Avrupa Birliği ortalaması %19,2 seviyesinde. Bu da Kıbrıs’ın sosyal refah göstergesinin AB ortalamasından %21 daha düşük olduğu anlamına geliyor.

Raporda ayrıca, sosyal refah harcamaları konusunda en ilerici ülkeler olarak şunlar öne çıkıyor:

Finlandiya: Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla’nın %25,7’si

Fransa: %23,4

Avusturya: %21,4

Hastalık veya Engellilik Nedeniyle Destek Alanlara Yapılan Yardımlar:

Kıbrıs hükümeti bu alanda yıllık 163,2 milyon euro harcama yapıyor. Bu miktar, GAYRI SAFI YURT İÇI HASILA’nin yalnızca %0,5’i. Oysa AB ortalaması %2,7.

Bu verilerle Kıbrıs, AB’de son sırada yer alıyor. Onun hemen üzerinde bulunan ülkeler ise Bulgaristan ve Malta, her ikisi de %0,8 ile listenin dibinde yer alıyor.

En yüksek oranlara sahip ülkeler:

Danimarka: %4,7

Hollanda: %4,5

Belçika ve Litvanya: %3,7

Yaşlılık ve Emeklilik Harcamaları:

Kıbrıs’ta emeklilikle ilgili harcamalar yıllık 3,17 milyar euro, bu da GAYRI SAFI YURT İÇI HASILA’nin %10,1’ine denk geliyor. AB ortalaması ise %10,4.

En yüksek oranlara sahip ülkeler:

Finlandiya: %14,9

İtalya: %13,6

Avusturya: %13,4

En düşük oranlara sahip ülkeler:

İrlanda: %3,2

Hollanda: %5,9

Malta: %6

Aile ve Çocuklara Yönelik Destek Ödemelerine bakalım.

Kıbrıs hükümeti aile ve çocukları desteklemek amacıyla yıllık 633,6 milyon euro harcama yapıyor. Bu, GAYRI SAFI YURT İÇI HASILA’nin %2’sine denk geliyor ve AB ortalamasının biraz üzerinde bulunuyor.

En yüksek oranlara sahip ülkeler:

Danimarka: %4

Lüksemburg: %3,7

Finlandiya: %3,5

En düşük oranlara sahip ülkeler ise:

İrlanda ve Malta: %0,8

Yunanistan: %0,9

Son olarak da İşsizlere Yönelik Destek Ödemeleri…

İşsizlik yardımları kapsamında Kıbrıs hükümeti yılda 138 milyon euro harcıyor. Bu, GAYRI SAFI YURT İÇI HASILA’nin %0,4’üne denk geliyor. AB ortalaması ise %1,2.

En yüksek oranlara sahip ülkeler:

Fransa ve Finlandiya: %1,6

Almanya ve İspanya: %1,5

En düşük oranlara sahip ülkeler:

Romanya: %0

Çekya ve Malta: %0,1

*

Haravgi’den bir iki habere daha kısaca bir göz atalım d d

“Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk Gençler Birlikte Bisiklet Sürerek Barış Mesajı Verdiler”

Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk gençler, geçtiğimiz cumartesi günü Lefkoşa’nın her iki tarafında birlikte bisiklet sürdüler. Bu anlamlı etkinlikle barış ve yeniden birleşme mesajı verdiler ve iki lidere, müzakerelerin yeniden başlaması için gerekli adımları birlikte atma çağrısında bulundular. Gençler, Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm yönünde umutların ve perspektifin yeniden canlanmasını istediklerini dile getirdiler.

Etkinlik, gençlik örgütleri EDON, Proodeftiki Öğrenci Hareketi, CTP Gençlik Örgütü, Toplumcu Demokrasi Partisi Gençlik Örgütü, Sol Gençlik Hareketi tarafından “Barış için Pedal Çeviriyoruz – Ποδηλατώ για την ειρήνη” adı altında gerçekleşti.

Etkinlik, 5 Nisan 2025 Cumartesi günü EDON’un bu yıl 32’ncisini düzenlediği “Yeniden Yakınlaşma İçin 2 Hafta” kapsamında gerçekleşti. Bu yılki slogan: “Aynı gökyüzü altında” idi. İki haftalık etkinlik dizisi, Kıbrıs Türk-Rum dostluğunun şehit kahramanları Derviş Ali Kavazoğlu ve Kostas Misiaoulis’e adanmıştı.

Etkinlikte, her iki toplumdan onlarca genç pedal çevirerek Ledra Palace sınır kapısından başlayarak Ledra Caddesi sınır kapısına doğru bisiklet sürdü. Orada organizatör gençlik örgütleri tarafından Ortak Bildiri okundu.

Daha sonra katılımcılar, surlarla çevrili Lefkoşa’nın kuzeyine geçerek yeniden Ledra Palace sınır kapısına ulaştılar ve etkinliği “Dayanışma Evi”nde sonlandırdılar.

*

"Golf sahaları için çiftçilerin suyu kesiliyor"

Kıbrıs Çiftçiler Birliği (EKA) Genel Sekreteri Panikos Hambas “Kıbrıs artık çölleşmenin eşiğinde. İklim değişikliğinden iklim krizine geçtik,” dedi.

Hambas, “Kıbrıs’ta üst üste 4. yıldır ciddi kuraklık yaşıyoruz. Su kaynaklarımız tükeniyor, tahıl üretemiyoruz ve genel olarak büyük bir sorunla karşı karşıyayız. Bu yıl, barajlardaki su seviyelerinin düşük olması nedeniyle son yılların en kötü dönemi yaşanıyor. Önümüzdeki aylarda, turist akışının da artmasıyla birlikte, sorun daha da büyüyecek,” ifadelerini kullandı.

Hükümetin bazı tedbirler aldığını ancak su meselesine bütüncül bir yaklaşım gerektiğini vurgulayan Hambas, diğer Avrupa ülkelerinde olduğu gibi beş yıllık bir planlama yapılması gerektiğini söyledi.

Ayrıca Hambas, Kıbrıs’ın iklim koşullarına olan bağımlılığından kurtulması gerektiğini belirterek, önerilerinin bu yönde net olduğunu ifade etti.