basın özetleri 03.12.2025

Filelefteros gazetesinin ana haberi:

Sur içi Lefkoşa planları sallanıyor – Eski Lefkoşa’nın canlandırılması yine kâğıt üzerinde kaldı – Mimarlık Okulu’nun Feneromeni’ye taşınmasının durdurulmasının zincirleme etkileri

Sur içi Lefkoşa’nın canlandırılması için hazırlanan ve milyonlarca avroluk bütçeler içeren planlar çıkmaza doğru gidiyor. Çünkü bu planların temelinde, tarihi Faneromeni Okulu’nun Kıbrıs Üniversitesi’nin Mimarlık Okulu’na dönüştürülmesi bulunuyordu. Bu hedefte yaşanan tıkanıklık, devletin, belediyenin ve Başpiskoposluğun aldığı kararlarda zincirleme etkiler yaratıyor.

İçişleri Bakanlığı, bölgede öğrenci yurtları oluşturulması için özel sektöre 30 milyon avronun üzerinde teşvik açıklamış, ayrıca Eski Lefkoşa’ya yatırım çekmeyi amaçlayan bir dizi başka destek önlemi duyurmuştu. Ancak Faneromeni’nin Mimarlık Okulu’na dönüşmesinin durmasıyla birlikte tüm bu girişimlerin belirsizliğe sürüklendiği ifade ediliyor.

*

Politis ve Alithia gazeteleri Cumhurbaşkanı Hristodulidis’in yeni Bakanlık Müdürleri değişikliklerini ele alıyor. Alithia’dan başlayalım:

Kamu Yönetiminde Kaos – Bakanlıklarda Genel Müdürler Tamamıyla Yeniden Yerleştirildi, Bir Genel Müdürün Bakanlığı Yok

Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis, bakanlar kurulunu yeniden şekillendirmek yerine, bakanlıklardaki genel müdürlükleri yeniden düzenledi. Bakanlar Kurulu, kilit pozisyonları Cumhurbaşkanlığı’nın yakın çevresinden kişilerle doldurarak yeniden dağıttı.

Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı Piki’nin eşi ve Papavasiliu, Nikos Hristodulidis’in devlet mekanizması üzerindeki kontrolünü güçlendiriyor. Anna Aristotelus, bakanlığı olmadan görevde kalan bir genel müdür olarak havada kalmaya devam ediyor.

Bu durum, kamu hizmetinin merkezinde benzeri görülmemiş bir yönetim boşluğu görüntüsüne yol açıyor.

Devlette, kaos, şeffaflık eksikliği ve devletleştirilmiş bürokrasi izlenimi görüntüsü öne çıkıyor.

*

Politis haberi şöyle veriyor:

Cumhurbaşkanlığı’ndan Genel Müdürlere Müdahale – Kamu Hizmetlerinde Kadrolaşma ve Kontrol Çabaları

Bakanlar Kurulu, bakanlıklarda genel müdürlerin toplu atama ve rotasyonlarını kararlaştırdı. Bu süreçte Cumhurbaşkanlığı çevresinden birçok kişinin, kendi tercih ve seçimleri doğrultusunda pozisyonlara yerleştirilerek devlet mekanizması üzerinde mutlak kontrol sağlamayı hedeflediği görülüyor.

Dikkat çeken örnek, Cumhurbaşkanlığı Müsteşarı İrini Piki’nin eşinin Kültür Bakanlığı Genel Müdürlüğü görevine atanması oldu. Ayrıca, genel müdürlük sınavını geçememiş olan Lakis Mesimeris’in Denizcilik Bakanlığı’nda yardımcı müdür olarak atanması da büyük yankı uyandırdı.

Cumhurbaşkanıyla bağlantılı olmayan Yorgos Pantelis’in kısa süre içinde ikinci kez başka bir bakanlığa atanması ise intikam niteliğinde bir hamle olarak değerlendiriliyor. Pantelis, gerekçe gösterilmeden Eğitim, Spor ve Gençlik Bakanlığı’ndan Adalet Bakanlığı’na transfer edildi; bu durum, Eğitim, Spor ve Gençlik Bakanlığı personeli arasında hoşnutsuzluk ve hayal kırıklığı yarattı.

*

Son olarak da Haravgi gazetesinin ana haberi Emeklilik sistemi reformuyla ilgili.

Emeklilik Reformu 12% Sorununu da Sosyal Adaletle Çözmelidir – PEO, Herkes İçin Onurlu Bir Emekli Maaşının Güvencesini Destekliyor

PEO Genel Sekreteri Sotirula Haralambus, dün yaptığı açıklamada, emeklilik reformunun 65 yaş öncesi emeklilik durumunda geçerli olan 12%’lik kesinti konusunu sosyal açıdan adil bir şekilde çözmesi gerektiğini vurguladı. Haralambus, herkes için onurlu bir emekli maaşı sağlanmasının ve mevcut sistemdeki çok parçalı yapıların—sosyal emekli maaşı, küçük ödenek, asgari sistem emekliliği gibi—sonlandırılmasının önemine dikkat çekti.

Aynı zamanda reformun nasıl uygulanacağı konusunda ciddi endişeler olduğunu ifade etti. Haralambus, bugünkü ve gelecekteki emekliler için 12% kesinti sorununun sosyal açıdan adil bir şekilde çözülmesini istediklerini, ancak bunun şu an sağlanmış gibi görünmediğini belirtti. Ayrıca, önceden oluşturulmuş fonların ikinci emeklilik sütunu olarak genişletilmesinin nasıl ilerleyeceğinin netleşmediğini ve bunun hâlâ belirsiz olduğunu ekledi.

*

Kıbrıs Rum gazetelerinin diğer haberlerinden seçmelerle devam ediyoruz.

Haravgi gazetesinden:

Eğitimde Kadınlar Önde, İşgücüne Katılımda Geride

Kıbrıs’ta kız ve erkeklerin eğitim ve meslek seçimleri, cinsiyet rollerine dair bilinçli ve bilinçsiz önyargılardan etkilenmeye devam ediyor. Avrupa Cinsiyet Eşitliği Enstitüsü (EIGE) verilerine göre, kadınların işgücüne katılımı Avrupa’nın en yüksek seviyesi olan %86,3’e ulaştı, ancak meslekler hâlâ erkek ve kadın ağırlıklı olarak ayrışıyor.

30-34 yaş arası kadınların %73’ü yükseköğrenimlerini tamamlıyor, ancak bu başarı, ilgili alanlarda istihdama yansımıyor. Ev işleri ve bağımlı bakımda kadınların üzerindeki yük farkı %54,7, bilgi alanında %44,6 ve yetki alanında %13,6 olarak ölçüldü.

Cinsiyet Eşitliği Komiserliği Ofisi, Kıbrıs’ın puanını 2025’te 47,6 olarak açıkladı. Ancak yeni değerlendirme metodolojisi nedeniyle AB’de 27. sıraya gerilediği bildirildi. Ofis, cinsiyet stereotiplerinin ortadan kaldırılmasının eşitsizlikleri azaltmak için kritik olduğunu ve hükümet, iş dünyası ve toplumun iş birliğiyle yatay politikaların uygulanması gerektiğini vurguladı.

*

Kıbrıslı Türk Kuruluşları Strasbourg’da AB ve Avrupa Konseyi Temsilcileriyle Görüştü

Beş Kıbrıslı Türk kuruluşu, Strasbourg’da Avrupa Parlamentosu ve Avrupa Konseyi temsilcileriyle bir araya gelerek Mülkiyet Komitesi, Avrupa Parlamentosu’nda planlanan kayıplar anıtı, Yeşil Hat Tüzüğü ve Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Schengen’e katılımı konularında bilgilendirme yaptı.

KTSO, KTIMB, İŞAD, İKD ve Kıbrıslı Türk Avukatlar Birliği temsilcileri, Mülkiyet Komitesi’nin mülkiyet konularındaki önemini vurguladı ve başvurularla ilgili güncel bilgileri aktardı. Heyet, Avrupa Parlamentosu’nda sadece Rum mağdurlar için planlanan anıtın tek taraflı bir girişim olduğunu ve bunun Kıbrıs sürecine zarar verebileceğini belirtti. Ayrıca Kıbrıs sorununun yalnızca 1974’ten değil, 1950’lerden itibaren ele alınması gerektiğini ve her iki topluluğun da kayıplar yaşadığını ifade ettiler.

Kıbrıslı Türk heyet, Yeşil Hat Tüzüğü kapsamında ticaretin artırılması gerektiğini vurguladı. Ayrıca Kıbrıs Cumhuriyeti’nin AB üyeliğini ve Schengen sürecine katılımını ciddi hatalar olarak nitelendirdi ve bu adımların, AB’nin Kıbrıslı Türklerin hassasiyetlerine aykırı kararlar almaya devam etme riskini artırabileceğini belirtti.

*

Filelefteros gazetesinden:

Cikko Manastırı Hakkında Yanıltıcı “Şifa” Haberleri Yayılıyor

Cikko Manastırı, internet üzerinden yayılan yanıltıcı bir haberle gündeme geldi. Haberlerde, manastırdaki rahiplerin ciddi hastalıklar için “mucizevi bir ilaç” keşfettikleri ve bunu çevrimiçi platformlar üzerinden ücret karşılığı sattıkları iddia edildi.

Söz konusu yayın, manastırın başrahibinin ilacı tanıttığını ve Kıbrıslı doktorlarla birlikte fotoğraflarını içeriyor. İlacın tarifinde çeşitli bitkiler ve bazı hastaların tedavi olduğu iddiaları yer alıyor.

Kıbrıs Başpiskoposluğu Sözcüsü Hristakis Efstathiu, böyle bir şeyin kesinlikle doğru olmadığını belirterek vatandaşları dikkatli olmaya çağırdı ve konuyla ilgili olarak Cikko Manastırı’nın resmi açıklama yapacağını duyurdu.

Sahte haberde, ilacın eski bir manastır formülü olduğu, eklem ve omurga sorunlarını iyileştirdiği ve sınırlı süreli indirimler sunulduğu gibi iddialar yer alıyor. Manastır yetkilileri bu haberleri yalanlayarak halkı yanıltıcı bilgiden uzak durmaları konusunda uyardı.

*

Lefkoşa Dünyada Trafik Sıkışıklığında Öne Çıkıyor – Sürücüler Yılda Kaç Saat Kaybediyor?

TomTom navigasyon ve haritalama şirketinin verilerine göre, Lefkoşa, dünya genelinde trafik sıkışıklığı açısından öne çıkan şehirler arasında yer alıyor. Şehirde sürücüler, yollar üzerindeki yoğunluk nedeniyle yılda yaklaşık 100 saatini kaybediyor. Lefkoşa’da 10 kilometrelik bir mesafe ortalama 32 dakikada alınabiliyor; bu süre geçen yıla göre artış göstermiş durumda. Lefkoşa, Kıbrıs’tan bu ölçümlere dahil edilen tek şehir oldu.

Yunanistan’da Atina, Avrupa’nın ilk on şehri arasında ve dünya sıralamasında 37. sırada yer alıyor. Avrupa’da en fazla zaman kaybı yaşayan şehir 113 saatle Londra olurken, onu Dublin, Barselona, Bükreş ve Bordeaux izliyor. Brüksel altıncı, Roma ise yedinci sırada bulunuyor.

Dünya genelinde TomTom verilerinde ilk on şehir arasında Kolombiya’dan Barranquilla, Hindistan’dan üç şehir (Kolkata, Bengal, Pune) ve Londra bulunuyor. Ardından Japonya’dan Kyoto, Peru’dan Lima, Filipinler’den Davao, yine Peru’dan Trojillo ve Dublin geliyor.

Detrack sıralamasına göre ise Manila başta, ardından Mumbai, São Paulo, İstanbul, Cakarta, Bangkok, Meksiko, Moskova, Los Angeles ve Rio yer alıyor.

Jackwin’in ölçümlerinde en yoğun trafik Meksiko, Bangkok, Davao, Kumamoto ve Bükreş’te görülüyor. Ardından Filippopolis, Lodz, Bandung, Lima ve Dublin geliyor.

INRIX sıralamasında İstanbul, yılda 100 saatten fazla trafik kaybıyla ilk sırada yer alıyor. Bunu Chicago, Meksiko, New York ve Philadelphia izliyor. Altıncı sırada Cape Town, ardından Dublin, Londra, Paris ve Los Angeles bulunuyor.