basın özetleri 07.11.2025

Alithia gazetesinin ana haberi:

Cumhurbaşkanı bizi küçük düşürdü – OEV Başkanı Yorgos Pandelidis rahatsız

İşverenler ve Sanayiciler Federasyonu OEV Başkanı Yorgos Pandelidis, Cumhurbaşkanı Nikos Hristodulidis’in açıklamalarını iş dünyasına yönelik olarak küçük düşürücü nitelendirdi ve Kıbrıs Ticaret ve Sanayi Odası KEVE ile istişare içinde bir yanıt verileceğini bildirdi.

İşverenlerin önerileri düşük maaşlı hak sahiplerine tam Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneğinin verilmesi yönündeydi.

İşverenler tarafının önerisinin düşük maaş alan hak sahiplerine %100 Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği verilmesi yönünde olduğunu söyleyen OEV Genel Müdürü Mihalis Antoniu, bunun kademeli bir artış ve üst sınır içerdiğini açıkladı.

Matsas: Çalışanları etkileyen bir öneri reddedilemez ama vergi reformuna onay veriliyor

SEK Sendikası Başkanı Andreas Matsas, çalışanları doğrudan ilgilendiren bir önerinin reddedilip aynı zamanda vergi reformuna onay verilmesinin kabul edilemez olduğunu ifade etti.

*

Politis gazetesinin ana haberi:

Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği Krizi - Cumhurbaşkanı ve Hükümet Krizi Yönetemedi

İşverenler, başarısızlığı hükümete yüklüyor. İşverenler “Herkese Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği’nin dolaylı olarak uygulanması niyeti üzerinde ısrar ederken, sendikalar bir sonraki adımlarını belirlemek için koordineli hareket içinde

Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği konusunda anlaşma sağlama girişiminin başarısız olmasının ardından, Cumhurbaşkanlığında büyük bir rahatsızlık ve şaşkınlık yaşandı. Cumhurbaşkanı ve hükümetin sorumluluğunu örtbas etmeye yönelik sızıntılar ve “görünmez el” iddiaları, diyalogun çöküşünün arkasında gizleniliyor olduğu hissini yarattı.

Hükümet, Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği konusunu zamanında çözmek için kararlı bir müdahale ve eylemde bulunmakta gecikti. Cumhurbaşkanı ise olayların ardından konuşarak, önünde bulunan ikinci ve üçüncü seçeneklerden bahsetti, ancak belirsiz ifadeler kullandı.

Krizin kötü yönetiminde, göz boyama stratejisi ve iki tarafa ayrı ayrı verilen gizli taahhütler önemli rol oynadı. Bu taahhütler, tarafların beklentilerini büyüterek tavizsiz ve katı bir duruş geliştirmelerine yol açtı.

*

Haravgi gazetesinin ana haberi de Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği.

Sosyal Diyalogda Çatlaklar: Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneği Krizi Vergi Reformu Tartışmasını da Etkiliyor

İşveren örgütlerinin Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneğinin kalıcı düzenlemesine ilişkin taslak anlaşmayı beşinci kez reddetmesi, iş ilişkileri sistemi ve sosyal diyalogda çatlaklar oluşturuyor.

Oluşan soğuk ortam, vergi reformu tartışmalarını da etkilemesi değerlendirmesi yapılıyor. Krizin devam etmesi durumunda, diğer kritik konuların da çıkmaza girebileceği tahmin ediliyor.

AKEL, çalışanlara destek mesajı gönderdi. AKELö Kıbrıs ekonomisinin gelişiminin gerçek gelir artışlarına yansıması gerektiğini, sadece istatistiki göstergelere yansımaması gerektiğini vurguladı.

Bu arada sosyal diyalog bugün vergi reformu alanına taşınıyor. Öğleden sonra ilgili yasa tasarıları Ekonomi Komitesi’nde sunulacak ve bu tartışma, önemli sosyal yansımaları olan bir süreç olarak, Otomatik Hayat Pahalılığı Ödeneğinin gölgesinde yürütülecek.

*

Filelefteros gazetesinin ana haberi eğitim alanındaki gelişmelerle ilgili:

Eğitim Sistemi Yeniden Krizde – Öğretmenler Reddetti, Öğretim Üyeleri Sırada

İlkokul Öğretmenleri örgütü POED, eğitim bakanlığının öğretmen değerlendirme sisteminin reformu konusundaki önerisini yeniden reddetti. Öneride bazı değişiklikler ve düzenlemeler yapılmış olmasına rağmen, örgüt bazı maddeleri kabul etmiyor. Bu maddeler arasında, okul müdürünün öğretmenlerin sayısal değerlendirmesine katılması da bulunuyor.

Orta Öğretim üyeleri örgütü OELMEK de öneriye olumsuz yaklaştı. Resmi görüşünü açıklamak için bir haftalık ek süre talep etti. Teknik eğitim öğretmenleri örgütü OLTEK ise daha ılımlı bir tutum sergiliyor; öneriyi tamamen reddetmek veya olduğu gibi kabul etmek niyetinde olmadığını açıkladı.

Kıbrıs Cumhuriyeti Eğitim, Spor ve Gençlik Bakanı Athina Mihailidou, diyalog sürecinin tamamlandığını ve parlamentonun demokratik bir şekilde yasa tasarısını tartışmasını talep etti.

*

Basın özetlerimizin gazetelerin öne çıkan diğer haberleri kısmında Haravgi ve Politis gazetelerinden uzunca üç haberimiz var.

Haravgi'den...

Avrupa’da kürtaja erişimi sınırlayan engeller – Kıbrıs’ta durum nedir

Uluslararası Af Örgütü, bugün yayımladığı ve yaklaşık 40 Avrupa ülkesini incelediği raporunda, kadınların kürtaja erişiminin çeşitli engeller nedeniyle kısıtlandığını ve bazı hareketlerin bu hakkı daha da sınırlamaya çalıştığını uyarıyor.

Kürtaja erişimi kolaylaştırmak için benimsenmiş yasal reformlara rağmen, örgüte göre hâlâ “çok sayıda idari, sosyal ve pratik engel” bulunuyor.

Almanya, Avusturya ve Bulgaristan gibi ondan fazla ülkede, işlem maliyeti ulusal sağlık sistemi tarafından karşılanmadığında “yasaklayıcı” olabiliyor.

İtalya, Hırvatistan ve Romanya’da ise, çok sayıda sağlık çalışanı kişisel veya dini inançları nedeniyle kürtaj yapmayı reddediyor ve bu da kadınların hizmetlere erişimini zorlaştırıyor.

Arnavutluk, Belçika, Macaristan, Letonya, Portekiz ve yaklaşık on iki başka ülkede, bekleme süreleri veya danışmanlık seansları gibi “haksız tıbbi koşullar” uygulanıyor; bunlar “gecikmelere yol açabiliyor.” Uluslararası Af Örgütü, hükümetleri “eşit ve evrensel erişimi garanti altına almak için önlem almaya” çağırdı.

Örgüte göre, özellikle Slovakya’da, kürtaj erişimini sınırlamaya yönelik siyasi girişimler yapılmış durumda.

Kürtaj karşıtı “saldırgan” aktivistlerin cinsel ve üreme sağlığı merkezlerinin önünde bulunması da giderek daha yaygın bir engel oluşturuyor; bu tür durumlar Polonya ve Avusturya’da kaydedilmiştir.

Fransa’daki aile planlaması merkezleri ve Almanya’daki zorunlu danışmanlık merkezleri, kürtaj karşıtı gruplar tarafından saldırıya uğramış durumda.

Kıbrıs’ta durum

Kıbrıs’ta yasa, belirli koşullar altında gebeliğin yapay olarak sonlandırılmasına izin veriyor. Kürtaj, kayıtlı bir kadın doğum uzmanı tarafından, anestezi uzmanının katılımıyla ve uygun şekilde düzenlenmiş bir sağlık kuruluşunda yapılabiliyor; bu suç teşkil etmiyor.

Kürtaj nedeni olarak kabul edilen durumlar gebeliğin on iki haftadan önce sonlandırılması, tecavüz, cinsel istismar veya akraba evliliği sonucu oluşan gebeliklerin on dokuz haftadan önce sonlandırılması, fetüsün ciddi sağlık sorunlarına yol açacak anomalilerinin bulunması, gebe kadının hayatı veya ciddi fiziksel ve psikolojik sağlığı açısından önlenemez riskin varlığı gibi durumları kapsıyor. Reşit olmayanlar veya zihinsel engeli olan kadınlar için, ebeveyn veya vasinin onayı da gerekli.

Kıbrıs’ta yasalar, kürtaj hizmetlerini teşvik eden kamuya açık tanıtım veya hizmet sunumunu kesinlikle yasaklıyor; ihlal durumunda iki yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Ancak aile planlaması merkezleri, anne ve çocuk merkezleri ile tıbbi veya farmasötik dergilerde yapılan özel yayınlar, bilgilendirme ve sağlık eğitimi kapsamına girdiğinden bu yasakların dışında kalıyor.

*

Sezaryenlerde artış endişe yaratıyor: Her 10 doğumdan 6’sı ameliyatla gerçekleşiyor

Dün Sağlık Bakanlığı tarafından, normal doğumu teşvik ve erken doğumların azaltılmasına yönelik bilgilendirme kampanyası kapsamında, Kıbrıs’ta artık her 10 doğumdan 6’sının sezaryenle gerçekleştiği açıklandı. Endişe verici olanın ise, sezaryenlerin çoğunun acil tıbbi gereklilik sonucu değil, planlı olarak yapılması olduğu vurgulandı .

Sürekli bir artış eğilimi gösteren veriler şöyle: 2022’de sezaryenler, %41 planlı, %19 acil olmak üzere doğumların %60’ını oluşturuyordu, 2023’te ise bu oran %60,7’ye yükseldi. Aynı zamanda erken doğum oranları da endişe verici seviyelerde seyrediyor: 2022’de %12,8, 2023’te %12,9.

Bakanlık, erken doğum ve sezaryenlerdeki artışın hem annelerin hem de yeni doğanların sağlığını olumsuz etkilediğini, ayrıca sağlık sistemine de yük bindirdiğini, kaynaklar, hastane altyapısı ve personel üzerinde baskı oluşturduğu konusunda uyardı.

“Normal doğum: Hayatın mucizesi… doğal doğum” sloganıyla yürütülen kampanya, doğumun doğal sürecinin faydalarını vurgulamayı ve kadınların, gerçek tıbbi ve kişisel ihtiyaçlarına uygun seçeneklere erişimini artırmayı hedefliyor.

*

Politis gazetesinden çevre konulu bir haberle basın öztlerine son verelim…

BirdLife–Kıbrıs Elektrik İdaresi İşbirliği: Kuş Ölümlerini Önleme

Kıbrıs’ta yabani kuşlar, elektrik direkleri ve yüksek gerilim hatlarına çarpıp ölüyor. BirdLife Cyprus ile Kıbrıs Elektrik İdaresi AİK ilk kez bir İşbirliği Mutabakat Zaptı imzalayarak, yüksek gerilim hatlarını işaretleme ve orta gerilim direklerini yalıtma çalışmalarını artırmayı hedefliyor. Öncelikli olarak akbaba ve tavşancıl kartal için riskli onlarca nokta güvenli hale getirilecek.

Projeler kapsamında seçilmiş bölgelerde yaklaşık 8 km enerji hattına işaretleyiciler yerleştirildi, yeni hatlarda 2026’ye kadar benzer çalışmalar tamamlanacak. Önceki LIFE projeleri, kuş ölümlerini azaltmada Elektrik İdaresine finansal destek sağladı. Araştırmalara göre Kıbrıs’ta dokuz tavşancıl kartal ile altı akbaba elektrik çarpması veya direklere çarpma nedeniyle öldü.

Elektrik çarpması, kuşlarda insan kaynaklı ölümlerin başlıca nedeni olarak görülüyor; enerji altyapısı kaynaklı ölümler tüm insan kaynaklı ölümlerin %49’ununu oluşturuyor. Bu işbirliği, kuşları koruma, farkındalık yaratma ve halkı bilinçlendirme amacı taşıyor.