basın özetleri 24.11.25

Filelefteros gazetesinin ana haberi

Sarsıcı bulgular – yabancı uzman otobüs yangınları konusunda kesin konuştu: Nedeni kötü bakım

Fileleftheros’a ulaşan güvenilir bilgilere göre, yabancı uzman tarafından hazırlanan nihai rapor, yangınların nedeninin motorun yetersiz bakımı olduğunu ortaya koyuyor. Bu durum, yabancı uzmanın incelediği diğer 14 araçta da gözlemlendi.

Söz konusu öneri Kara Taşımacılığı Dairesi tarafından benimsendi ve aynı marka ve tipe sahip diğer 50 otobüsün de önleyici ve acil teknik kontrol için devlet teknik kontrol merkezine çağrılması yönünde talimat verildi.

Ulaştırma Bakanlığı’nın talimatıyla, Kara Taşımacılığı Dairesi tüm devlet hizmetlerinde kullanılan otobüslerin yabancı uzmanlar tarafından önleyici amaçla kontrol edilmesini ve her araç için durum raporu sunulmasını sağlayacak.

*

Alithia gazetesinin ana haberi:

Başsavcı Yardımcısı istifa niyetinde – Ağır ceza mahkûmlarından tehditler ve polis içinde yolsuzluk iddiaları

Konunun gündemde kalmaya devam etmesi üzerine, Savas Angelidis’in Cumhurbaşkanlığı’nda yaptığı ardışık görüşmelerde bazı süreçler işlemeye devam ediyor.

Dünkü Politis gazetesine göre Angelidis’in ileri sürdüğü unsurlar arasında isim karalama girişimleri, yürütülen soruşturmalar ve tehditler yer alıyor. Bu durum, ağır ceza hükümlülerinin nasıl olup da tehdit ve gözdağı verebildiği sorusunu gündeme taşıyarak, Adalet Bakanlığı ve cezaevlerinin kurumsal güvenliği konusunda ciddi yeterlilik soruları doğuruyor. Hukuk Dairesi’nin “felç olduğu” yönündeki iddiaların ise temelsiz olduğu belirtiliyor.

Başsavcı Yardımcısının, istifa niyetini Cumhurbaşkanı’na, yaptıkları görüşmelerde doğrudan ilettiği anlaşılıyor. Hatta geçen haftanın ortalarına kadar istifasının kesin olduğu düşünülüyordu; ancak Cumhurbaşkanı’nın müdahaleleri, Başsavcı Yardımcısının kararını yeniden değerlendirilmesine yol açtı. Buna rağmen konu hâlâ açık ve kritik.

Politis’in dün yayımladığı habere göre, Angelidis’in gerekçeleri arasında, Yolsuzlukla Mücadele Kurumu’nun polis içindeki yolsuzluk iddialarıyla ilgili yürüttüğü incelemelerde adının karalanması ve Merkezi Cezaevi’ndeki ağır ceza mahkumlarından gelen telefon tehditleri bulunuyor. Aynı haberde, çarşamba günkü görüşmenin ardından Başsavcı Yardımcısının kararını yeniden gözden geçirmeyi kabul ettiği belirtildi.

Hükümet, şimdilik konuya kamuoyu önünde mesafeli durmayı tercih ediyor. Bu tutum belki ortamı yatıştırmayı amaçlıyor olabilir; ancak adalet sisteminin işleyişiyle doğrudan ilgili konularda uzun süreli suskunluk, kalıcı bir çözüm olarak görülemez.

*

Haravgi gazetesinin ana haberi:

Dijital dolandırıcılıkta Kıbrıs birinci – Merkez Bankası raporu, 3 milyon euronun üzerinde zararla dijital dolandırıcılık vakalarında patlama olduğunu ortaya koydu

Kıbrıs Merkez Bankası’nın raporu, ödeme dolandırıcılıklarında hızlı bir artış kaydedildiğini gösteriyor. Neredeyse 14.000 vaka tespit edilirken, toplam zarar 3 milyon euroya yaklaşıyor. Artış oranı %34’e ulaşıyor ve bu, Euro Bölgesi’ndeki en yüksek oran.

Vakaların %94’ünü kart dolandırıcılıkları oluşturuyor; bunlar ağırlıklı olarak çevrim içi işlemlerde görülüyor. Para transferi yoluyla yapılan dolandırıcılıklar ise en büyük finansal kayba neden oluyor. Sınır ötesi ödemelerin, özellikle elektronik ticarette, 25 kat daha riskli olduğu ortaya çıkıyor.

Raporda, güçlü müşteri kimlik doğrulamasının dolandırıcılık riskini neredeyse sıfıra indirdiği belirtilerek dijital güvenliğin güçlendirilmesi, daha iyi denetim ve tüketicilerin bilgilendirilmesi gerektiği vurgulanıyor.

*

Politis gazetesinin ana haberi:

Yeterlilik İçin Anahtar Refah Fonu

Hükümet, Hristodulidis döneminin sona ermesinden önce sunmayı planladığı emeklilik reformunun, Mayıs ayında yapılacak seçimlerden önce Meclis’te kabul edilmesini hedefliyor. Reformun temel amacı, emeklilik maaşlarının yeterliliği sorununu çözmek.

Buna karşın, hâlâ yanıtlanmayı bekleyen ve sosyal paydaşlar arasında, daha önce Hayat Pahalılığı Ödeneği tartışmalarında yaşanan gerilimden çok daha yoğun tartışmalara yol açan en kritik soru, zorunlu bir tamamlayıcı (ek) emeklilik sistemine geçilip geçilmeyeceği.

*

Filelefteros gazetesinin diğer haberlerinden bazı seçmeler:

Kıbrıslılar konut, su, elektrik ve yakıta daha fazla harcıyor – Hane halkı Harcamaları Araştırması verileri ne gösteriyor

2024’te Avrupa’daki hane halklarının en yüksek harcamaları konut, su, elektrik, doğal gaz ve diğer yakıtlar için gerçekleşirken, bunu gıda, alkolsüz içecekler ve ulaşım izliyor.

Eurostat verilerine göre, konut, su, elektrik, doğal gaz ve diğer yakıt harcamalarında hanehalkı harcamalarının en yüksek payları Çekya (%32,1), Finlandiya (%29,6), Danimarka (%28,5), Slovakya (%27,6), Fransa (%27,5), Romanya (%27,1), Estonya (%25,4), İrlanda (%25), Belçika (%24,2), Almanya (%23,3), Avusturya (%23) ve İtalya (%22,8) olarak kaydedildi. En düşük paylar Hırvatistan (%14,4), Malta (%15,1) ve Letonya’da (%15,8) görüldü. Kıbrıs’ta bu oran biraz daha yüksek olup %17,8 iken, Yunanistan’da %21,8 olarak belirlendi.

Gıda ve alkolsüz içecek harcamalarında ise en yüksek paylar %23,1 ile Romanya’da, %20,1 ile Bulgaristan ve Letonya’da, %19,7 ile Slovakya’da, %18,8 ile Estonya’da, %18,6 ile Litvanya’da, %18,2 ile Portekiz’de, %18,1 ile Polonya’da, %17,6 ile Hırvatistan’da ve %15,8 ile Yunanistan’da kaydedildi. En düşük paylar Lüksemburg, İrlanda ve Avusturya’da görülürken, Kıbrıs %12,5 ile biraz daha yüksek bir pay korudu.

Ulaşım harcamalarında en yüksek paylar Slovenya’da (%17), Litvanya’da (%15,2), Almanya’da (%14,2), Lüksemburg’da (%14,1), Polonya’da (%13,4), Yunanistan, Portekiz ve İtalya’da (%13,1), Kıbrıs’ta (%12,9), Bulgaristan, Fransa ve Hollanda’da (%12,6) kaydedildi. En düşük paylar Slovakya’da (%5,8), Hırvatistan’da (%8,2) ve Çekya’da (%8,5) görüldü.

*

Baf’taki yangında ön cephede iyimserlik – Tam kontrol altına alındı, diğer ülkelerden hava araçlarına gerek kalmadı

Baf bölgesindeki Kili, Strumbi ve Akursos’taki bölgede çıkan büyük yangın artık tamamen kontrol altına alındı ve bu nedenle, ciddi bir beklenmedik durum olmadığı sürece, diğer ülkelerden hava araçlarının gelmesine gerek kalmayacak.

Tarım, Kırsal Kalkınma ve Çevre Bakanlığı Genel Müdürü yaptığı kısa açıklamada, yangın söndürme çalışmalarını yerinde denetlediğini ve artık durumun kontrol altında olduğunu vurguladı. Bu nedenle, gelişmeler hakkında bilgilendirme yapmak üzere Yunanistan, İsrail ve Ürdün yetkilileriyle telefon görüşmesi gerçekleştirildi.

Bakanlık Genel Müdürü, şu aşamada hava araçlarına ihtiyaç olmadığını, ancak hazır durumda bekletildiğini ve gerekirse kullanılabileceğini belirtti.

*

Kıbrıslılar 2025-2027 döneminde ne kadar Tasarruf yapacak?

Her yıl Kıbrıs’taki birçok hane halkı, kullanılabilir gelirlerine göre bir miktar tasarruf yapabiliyor. Hane halkı tasarruf oranının 2026’da %8,3 ve 2027’de %9,1’e yükselmesi bekleniyor. 2025’te %7,3 ve 2024’te %5,6 seviyesinde olduğu belirlendi.

Söz konusu tahminler, Avrupa Komisyonu’nun sonbahar öngörüleri kapsamında yayımladığı verilerden elde edildi ve Kıbrıs’ta hane halkı tasarruflarının 2025-2027 döneminde kademeli olarak artacağını gösteriyor. Komisyon’un tahminlerindeki tasarruf oranları, önceki yıllara göre küçük de olsa yükseliş trendi sergiliyor. 2021’de Kıbrıs hane halklarının kullanılabilir gelirlerine oranla tasarruf oranı %6,3 olarak kaydedilmişti.

2022’de tasarruf oranı %5,6’ya geriledi ve 2023 ile 2024’te sırasıyla %5,7 ve %5,6 ile sabit kaldı. Komisyon’a göre hane halkı tüketimi, reel ücret artışının yavaşlamasıyla kademeli olarak düşecek; ancak yatırımların güçlenmesi bekleniyor. Bu durum, 2026’da Kıbrıs’ın Kurtarma ve Dayanıklılık Planı projelerinin tamamlanmasıyla desteklenecek.

*

Yabancılara gayrimenkul satışları konusunda endişe

Kıbrıs Demografik ve Göç Politikaları Enstitüsü, geçtiğimiz günlerde düzenlediği bir etkinlikte, üçüncü ülkeler vatandaşlarına yapılan gayrimenkul alım-satımının olası etkilerini gündeme taşıdı.

Gayrimenkul satışları konusu giderek daha fazla kamu tartışmasının odağı haline geliyor; zira Denetleme Dairesi’nin yayımladığı veriler oldukça endişe verici. 2024’te yabancılara yapılan gayrimenkul satışları 15.797 satışın 4.321’i, yani %27’sini oluşturuyor. Buna karşın satışların %61’i Kıbrıslı alıcılara ait.

Özellikle bazı üçüncü ülke vatandaşları veya şirketlerinin arkasında Türk çıkarlarının gizlenmiş olabileceği ihtimali ciddi endişe yaratıyor ve bunun ulusal meseleler üzerinde etkileri olabileceği belirtiliyor.

Temel olarak gündeme gelen soru “Kıbrıs’ın geri kalan özgür toprakları geçici kazanç uğruna yabancılara satılırsa, gelecek kuşaklara miras olarak bırakılmak üzere ne kalacağıdır. Zira toprakların üçüncü ülke vatandaşlarına kitlesel olarak devredilmesi, kaçınılmaz olarak sosyal çatışmalara ve demografik değişimlere yol açabilir.

*