basın özetleri 02.01.21

Pandemi, zamlar, göçmenler sorunu ve hellimle ilgili gelişmeler bugün Kıbrıs Rum gazetelerinde ana haber olarak seyreden konular.

*

Filelefteros gazetesi “Tatar’dan hellim konusunda bomba” manşeti ve “Sözde devletin verilere ayak uydurmadaki başarısızlığı konusunda Avrupa Komisyonuna kafa tuttu” alt başlığıyla veriyor ana haberini.

Şöyle yazıyor:

Ersin Tatar, Avrupa Komisyonu kararlarına zıt giderek hellimin temellerine bomba koymaya kalkıştı. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Layen’e bir mektup göndererek Kıbrıs Türk toplumunun yeni verilere ayak uydurmadaki başarısızlığı konusunda bir dizi gerekçe sunan Tatar Komisyon kararlarını Kıbrıs Rum tarafını kayırmakla suçladı ve hellim üretimi işlemlerini bağımsız denetleme kurumunu dahi eleştirdi.

Ersin Tatar K/Türk Ticaret Odasına “yetkili makam” rolünün verilmesini sağlamaya çalışıyorsa da bu imkânsız zira yetkili makam Kıbrıs Cumhuriyeti Tarım Bakanlığıdır. Filelefteros gazetesine ulaşan bilgilere göre tarafımız Menşe İsmi Korumalı Ürün hellim üretiminden K/Türklerin faydalanabilmesine yönelik samimi bir iyi niyet girişimiyle K/Türk Ticaret Odasına bu konuda belirli bir rolün verilmesini kabul etmekle birlikte bu rol “yetkili makam rolü” olamaz. Kıbrıs Rum tarafının konuyu ele alış biçimi bir yandan sözde devlete hiçbir egemenlik hakkı tanımadığı öte yandan ise Kıbrıs Cumhuriyeti’nin Kıbrıslı Türk üreticiye Menşe İsmi Korumalı Ürün hellim uygulamasından faydalanabilmesine yönelik iradesini ortaya koyduğundan dolayı pozitif olarak karşılandı.

Brüksel’deki kaynaklardan gelen bilgilere göre Ersin Tatar Ursula Von Der Layen’e yönelik mektubunda, Annan Planı referandumlarına ve Avrupa Birliği Konseyi’nin Kıbrıslı Türklerin izolasyonuna son vermeye kararlı olduğunu ortaya koyan 26 Nisan 2004 tarihli kararlarına gönderme yaparak hellim konusundaki endişelerini ortaya koyuyor. AB tarafından onaylanan yönetmeliğinin, Kıbrıs Türk toplumunda yetki sahibi olmadığı halde, AB’nin yetkileri Kıbrıs Rum tarafına verdiğini iddia ediyor.

Mektubunda ayrıca K/Rum üreticilerin Menşe İsmi Korumalı Ürün hellim yürütme yönetmeliğinden yararlanmaya başladığına vurgu yapan Tatar Kıbrıs Türk tarafından da atanmış olan Denetim Kurumu Bureau Veritas’ın şu ana kadar Kıbrıs Türk Ticaret Odası’yla hiçbir sözleşme imzalamamış olduğunun altını çizerek Avrupa Komisyonu Başkanının, Kıbrıslı Türk üreticilerin dışarıda kalmaması için bu konuya müdahale etmesini talep ediyor.

*

Alithia gazetesi “Değerli pandemim – Mihalis Hacipandelas şu ana kadarki maliyeti ortaya koydu” başlıkları altında verdiği ana haberinde şöyle yazıyor:

Pandeminin şu ana kadar bize milyonlarca avroya mal olduğunu hepimiz biliyorduk. Sağlık Bakanı Mihalis Hacipandelas bu rakamın büyüklüğünü ortaya koydu. 30 Eylül 2021’e kadar olan dönemde pandemi maliyetinin Sağlık Bakanlığına 114 milyon avroya ulaştığını söyledi. “Öyle görünüyor ki bu devam edecek. Bundan böyle pandemiyle yaşamak zorunda olduğumuzu artık herkes biliyor. Dolayısıyla sürekli teyakkuzda olmak, üretimin desteklenmesi için gerekli önlemleri almak durumundayız. Aksi takdirde baş aşağı gideriz” dedi. Dün Ekonomi Bakanı’yla görüşen Sağlık Bakanı önümüzdeki üç yıllık harcamaları için YESİ’ye 40 milyon avro verilmesini istedi. Her iki Bakan da Kıbrıs ekonomisinin pandeminin baskılarına rağmen ayakta durduğunu ve şu andan sonra kalkınma ritimlerine geçtiğimiz konusunda hemfikir oldu.

*

Haravgi gazetesi:

“Süt ve ekmek pahalılık dansına girdi – AKEL yakıt tüketimi vergisinin KDV’den muaf tutulmasını önerdi – Market ve fırınlarda süt ve ekmek fiyatlarına zam. Başka temel ihtiyaç ürünleri sırada – Borç altındaki aileler ve işletmeler koronavirüs pandemisinin etkileriyle de mücadele etmek zorunda – Ailelerin borç endeksi Gayrı Safi Milli Hasılanın yüzde 92’sine, işletmelerin borçları ise yüzde 168’ine ulaştı”.

Haravgi gazetesinin toplu olarak manşet ve ana başlıklara yansıttığı bu konular iç sayfalarda birkaç haber şeklinde veriliyor. Bazı alıntılar yapalım:

“AKEL’den elektriğe uygulanan KDV’nin azaltılmasına yönelik yasa tasarısı”

AKEL Meclise ailelerin ve orta ile küçük işletmelerin nefes alabilmesi için zam dalgasına ket vurulmasıyla ilgili bir yasa tasarısı sundu.

AKEL Politbüro üyesi Haris Polikarpu dün, «Anastasiadis – DİSİ Hükümetinin umarsızlığı karşısında AKEL’in boş elle oturmadığını aksine belirli inisiyatifler üstlendiğini söyleyerek bunları şöyle sıraladı:

1. AKEL Meclise elektriğe KDV’sinin ekonominin genelinde desteklenmesi amacıyla yüzde 19’dan yüzde 9’a indirilmesine yönelik yasa tasarısı sundu.
2. Salım ticaretinden elde edilen gelirin değerlendirilmesi yoluyla hassas aile ve tüketicilere hedefli yollarla destek vermek
3. Polikarpu diyakronik çarpıklıkların düzeltilmesi gereksinimini tekrarlayarak, tüketiciye yansıyan yakıt toplam maliyetinin düşürülmesi amacıyla yakıt tüketimi vergisinin KDV’den muaf tutulmasını önerdi...

… Kasım ayına süte yüzde 3 oranında gelen zamla girdik. Son aylarda ekmeğe gelen zam yüzde 2’ye ulaştı.

Tüketiciler Derneği Başkanı Marios Druşotis Astra radyosuna konuşurken hiçbir zammın haklı gösterilemeyeceğini çünkü ne maliyetin ne de işçiliğin arttığını söyledi.

“Aileler ve işletmeler borç içinde”

Kıbrıslı Rum aileler ve orta ve küçük işletmeler borç içindeyken buna paralel olarak pandemiyle de baş etmek zorundalar. Merkez Bankasının dün açıkladığı veriler yılın ikinci çeyreğinde ailelerin toplam yatırımlarının 53 milyar avroya yükselirken borçlarının 19,9 milyar avroya ulaştığını ortaya koydu. Bu rakamdan çıkan sonuç borç endeksinin Gayrı Safi Milli Hasılanın yüzde 92’sini oluşturduğudur. İşletmelerin sabit sermaye yatırımı ise 63,3 milyara ulaşırken borçları 36,2 milyar avroya yükseldi.

*

Politis:

“Utanç teknelerini ne gördüler, ne duydular ne biliyorlar” manşeti altında ve “Ambulans Hizmetleri ve Sivil Savunma gelen göçmenler hakkında zamanında bilgilendirilmiyor” üst başlığıyla veriliyor gazetenin ana haberi.

Politis Ambulans Servisi ve Sivil Savunma yetkilileri ve Çocuk Hakları Komiseriyle yaptığı söyleşileri yansıttığı haberinin ön sayfasında şöyle yazıyor:

Ambulans Hizmetleri Servisi yetkilisi Riana Konstandinidu Politis’e konuşurken “Bir tekneyi 2, 3, 4, 5 gün boyunca denizin ortasında bırakma taktiğinin sadece Kıbrıs’a özgü olmadığı kanaatindeyim. Tüm dünya çapında yapılan bir uygulama. Sebebini de anlıyorsunuzdur diye düşünüyorum” dedi.

Sivil Savunma yöneticisi Maria Papa ise “Bir seferinde insanların dört gün boyunca teknede tutulduğu bir olaya tanık olduk. Onlara giyecek verdik, polise teslim ettik ve çocuklarına yiyecek ve giyecek almalarını söyledik.

Çocuk Hakları Komiseri Despina Mihailidu: Çocuk haklarının çiğnendiğine kanaat getirdiğim durumlarda olaya müdahale ediyorum. Ama kesinlikle ne yetkili makamların ne de bağımsız denetim otoritelerinin vekili değilim.

*

Gazetelerin diğer haberlerinden bazı seçmeler:

Bugünkü Kıbrıs Rum gazetelerinde UBP seçimlerine yer veriliyor. Başlıklarıyla aktaralım.

Haravgi gazetesi: Hedefi tek partili Hükümet – Ersin Tatar Faiz Sucuoğlu’na Hükümet kurma görevi verdi – Türkiye için yenilgi

Alithia gazetesi:

Faiz Sucuoğlu: UBP’nin yeni başkanı kimdir – Tatar politikasıyla tam uyum içinde – 60 yaşında, kadın doğum uzmanı, Poli Hrisohulu. Ankara geçen yıl seçilmesine engel olmuştu

Fileleftheros gazetesi:

Geçen yıl istemediler, bu yıl kutluyorlar – Faiz Sucuoğlu yeni UBP başkanı

Politis gazetesi:

Faiz Sucuoğlu’nun zaferi Tayyip Erdoğan’ın yenilgisi - 60 yaşındaki kadın doğum uzmanı Ulusal Birlik Partisinin yeni Başkanı seçildi – Türkiye’de Kemal Kılıçdaroğlu’yla görüştüğü için Türkiye’de persona non grata ilan edilmişti – Tatar’dan Hükümet kurma görevini aldı

*

Filelefteros’tan bir haber:

“Yakında açıklanıyor – New York’tan BM GS’nin temsilcisiyle ilgili haberler ay sonunda bekleniyor”

BM’in ay sonunda Kıbrıs sorununa ilişkin açıklamalar yapması bekleniyor. Önümüzdeki 2 - 3 hafta içinde temsilci atanması konusu sonuçlanacak. Özel temsilci görevine de Kolin Stewart’ın getirilmesi olasılık dışı değil.

BM kaynaklarının Filelefteros’a verdiği bilgililere göre temsilci atanması konusunu bizzat BM GS Antonio Guterres ele alıyor. Bilgilere göre Elizabeth Spehar’ın yerine Kanadalı Collin Stewart’ın gelmesi bekleniyor. Elizabeth Spehar’ın Kıbrıs sorunu ile ilgili son görevi BM liderliğini bilgilendirmek üzere New York’a gitmek olacak.

Yeni özel temsilcinin atanmasının iyice durgunlaşan Kıbrıs sorununun çözüm sürecine ivme kazandırması bekleniyor.

Kıbrıs Rum tarafı için yeni temsilcinin misyonunun Kıbrıs sorununa çözüm müzakerelerinin başlamasını sağlamakw olması gerektiği apaçık. Oysa Türk tarafı bu görüşü reddediyor. Türk tarafı Kıbrıs sorunuyla ilgili herhangi bir adımın atılması için önce eşit rejim talebinin gerçekleştirilmesi gerektiği konusunda ısrar ediyor.

BM temsilcisinin her halükarda Kıbrıs sorununu yeniden müzakere yörüngesine oturtmak gibi gerçekleştirmeye çalışacağı son derece zor görevi olacak.